Kimia

Kimia (serrappan ḍâri Arab: كيمياء) panèka ranca' ḍâri èlmu fisik sè ajhâr sosonan, struktur, sèpat, bân obâ'ân materi . ^[1] Èlmu kimia èbâgi ḍâ' topik-topik akadhi sèpat-sèpat atom, cara atom abentu' èka'an kimia ka'angghuy ngasèllaghi senyawa kimia, interaksi zat lèbât gaya antarmolekul sè ngasèllaghi sèpat-sèpat umum ḍâri materi, bân interaksi antar zat lèbât reaksi kimia ka'angghuy abentu' zat sè bidhâ.

Kimia kadhâng èsambhât mènangka èlmo panagataowan pusat karana dhâddhi gladhâk ḍâri èlmo alam, è antarana fisika, geologi, bân biologi .

Para ahli bhidhâ parkara tentang etimologi ḍâri oca' kimia . Sejara kimia bisa è dâri alkimia, sè ampon èpraktèk'aghi salaggi'na sajumlah milènia è bânnya' kennengngan è dhunnya.

Etimologi

Oca' kimia asalla ḍâri alkimia, sambhâdhân mènangka sèttong settong praktèk è jhâman sabellunna sè tamaso' unsur-unsur èlmo kimia, metalurgi, filsafat, astrologi, èlmo mistik, bân kadokteran. Alkimia segghut èangghep bâḍâ hubungan kalabân usaha ngobâ timbal otabâ bahan baku biyasa laènna dhâddhi emmas, ^[2] namong è jhâman kona èlmo panèka ngaji bânnya' masalah kimia modern. Alkimia èarteaghi sareng alkemis Yunani-Mesir awwâl abad ka-4 Masehi, Zosimos, mènangka pangajharan tentang komposisi aèng, paghuliyân, tombuwân, mawujud, èlang, makalowar roh ḍâri bâdhân, bân ngèka' roh è ḍâlem bâdhân.

Oca' alkimia asalla ḍâri bhâsa Arab al-kīmīā (الكيمياء). Oca' al-kīmīā asalla dâri oca' Yunani χημία (kemia) otabâ χημεία (kemeia). Al-kīmīā bisaos asalla ḍâri Mesir Kuno karana oca' al-kīmīā bisaos asalla ḍâri oca' Yunani χημία (kemia), sè jughân ètoron'aghi ḍâri oca' Kemi otabâ Kimi, asma kona naghârâ Mesir ḍâlem bhâsa Mesir. Bisa jhughân oca' al-kīmīā èghâli dâri oca' χημεία (kemeia), sè artèna "èsèlèn è sèttong kennengngan" (dhâddhi cetakan).

Pangater

Kimia segghut èsambhât "èlmo pusat" karana nyambhungaghi bânnya' èlmo laènna, akadhi fisika, èlmo bahan, nanoteknologi, biologi, farmasi, kedokteran, bioinformatika, bân geologi. ^[3] Hubungan-hubungan panèka tombu ḍâri bânnya' subdisiplin sè aghâdhui konsep ḍâri bânnya' disiplin. Contona, kimia fisika èbâgi ḍâ' panerapan prinsip-prinsip fisika ḍâ' materi è tingkatan atom bân molekul .

Kimia ghâduân kalabân interaksi matèri sè bisa èbâgi ḍâ' duwâ' zat otabâ antara materi bân energi, khusussa èḍâlem hubunganna sareng hokom termodinamika sè partama . Kimia tradisional èngghi panèka interaksi antara zat kimia è ḍâlem reaksi kimia, sè ngobâ sèttong otabâ lebbi zat dhâddhi sèttong otabâ lebbi zat laènna. Kadhâddhiyân reaksi-reaksi panèka èsotok sareng pertèmbhângan entalpi, akadhi bâkto duwâ' zat entalpi tèngghi akadhi hidrogen unsur bân oksigen èlèmèntal bereaksi ka'angghuy abentu' aèng, zat kalabân entalpi sè lebbi mabâ. Rèaksi kimia bisa èfasilitasi sareng katalis, sè umumna panèka zat kimia laèn sè bâḍâ è mèḍia reaksi tapè ta' èkonsumsi (contona asam sulfat sè makatalisasi elektrolisis aèng) otabâ fènomèna immaterial (akadhi radiasi elektromagnetik èḍâlem reaksi fotokimia ). Kimia tradisional jhughân abâhas analisis zat kimia, è ḍâlem bân è lowar rèaksi, akadhi è spektroskopi .

Sejarah

Para ahli alkimia nemmoaghi bânnya' proses kimia sè aghâbây perkembângan kimia modern. Sajhâna ajhâlânna sajarah, para ahli alkimia sè èkennal (otamana Abu Musa Jabir ibn Hayyan bân Paracelsus ) aghâbây alkimia èjhâuaghi ḍâri filsafat bân mistisisme bân aghâbây pendekatan sè lebbi sistematik bân ilmiah.

Ahli alkimia wâl-awwâl sè èangghep aghâdhui metode ilmiah ḍâ' alkimia bân abhândhingaghi antara kimia bân alkimia panèka Robert Boyle (1627–1691). Boyle khusussa èangghep mènangka rama pamaddhek kimia karana karjâna sè palèng penting, serradhân kimia klasik The Skeptical Chymist sè aghâbây perbhidhâ'ân antara klaim alkimia bân penemuan ilmiah empiris kimia anyar. Salerana aghâbây hukum Boyle, nolak "empa' unsur" klasik bân ngusol'aghi alternatif atom bân reaksi kimia mekanistik sè bisa ècoba' kalabân èras. ^[4]

Hokom kimia

Hokom kimia panèka saongghuna hokom fisika sè èterrapaghi ḍâ' sistem kimia. Konsèp sè palèng ḍhâsar è ḍâlem kimia panèka Hokom Kakekalan Massa, sè nyata'aghi jhâ' taḍâ' obâ'ân sè bisa èokor ḍâlem jumla zat è bâkto reaksi kimia biasa. Fisika modern nojjhuaghi jhâ' saongghuna energi sè kekal, bân saongghuna ènèrgi bân massa bâḍâ hubunganna . Kakekalan ènèrgi panèka aghâbây pentènga konsep kaseimbângan, termodinamika, bân kinètika.

Industri Kimia

Industri kimia panèka sala sèttong aktivitas ekonomi sè penting. 50 produsen bahan kimia è dhunnya è taon 2004 andi' jualan USD $587 miliar kalabân margin laba 8,1% bân pangaloaran teknik (penelitian bân pangembângan) 2,1% ḍâri sadhâjana juâlân bahan kimia.

Somber

↑ the original on 2018-10-03. Retrieved 2011-06-12.
↑ "History of Alchemy". Alchemy Lab. Retrieved 2011-06-12.
↑ "Chemistry - The Central Science". The Chemistry Hall of Fame. York University. Retrieved 2006-09-12.
↑ "History–Robert Boyle (1627–1691)". BBC. Retrieved 2011-06-12.

[definition-1] the original on 2018-10-03. Retrieved 2011-06-12.

[2] "History of Alchemy". Alchemy Lab. Retrieved 2011-06-12.

[3] "Chemistry - The Central Science". The Chemistry Hall of Fame. York University. Retrieved 2006-09-12.

[4] "History–Robert Boyle (1627–1691)". BBC. Retrieved 2011-06-12.

[1]

[2]

[3]

[4]