โดเมน (ชีววิทยา)



โดเมน (อังกฤษ: domain) ในทางชีววิทยา อนุกรมวิธานวิทยาคำว่า โดเมน (/dəˈmeɪn/ หรือ /doʊˈmeɪn/) (ละติน: regio[1]), หรือ อาณาจักร (dominion)[2] ซูเปอร์คิงดอม (superkingdom), อาณาจักร (realm), หรือ จักรวรรดิ (empire) เป็นอันดับทางอนุกรมวิธานชั้นที่สูงที่สุดในลำดับการจำแนกประเภทของสิ่งมีชีวิตทั้งหมด ซึ่งถูกนำเสนอการจัดอันดับอนุกรมวิธานในระบบสามโดเมนที่พัฒนาโดย คาร์ล โวเซ (Carl Woese), ออตโต คานด์เลอร์ (Otto Kandler) และ มาร์ค วีลิส (Mark Wheelis) ในปี ค.ศ. 1990[1]
ตามระบบโดเมน, ต้นไม้ชีวิตประกอบด้วยสามโดเมนคือ อาร์เคีย (Archaea), แบคทีเรีย (Bacteria), และ ยูแคริโอต (Eukarya)[1] หรือสองโดเมนคือ อาร์เคียและแบคทีเรีย โดยยูคาริโอตรวมอยู่ในอาร์เคีย[3][4] ในโมเดลสามโดเมน อาร์เคียและแบคทีเรียเป็นโปรคาริโอต (prokaryotes) ซึ่งเป็นสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวที่ไม่มีเยื่อหุ้มเซลล์หุ้มนิวเคลียส สิ่งมีชีวิตทั้งหมดที่มีนิวเคลียสและออร์แกเนลล์ที่มีเยื่อหุ้มจะรวมอยู่ในยูคาริโอตาและเรียกว่า ยูคาริโอต (eukaryotes)
ชีวิตที่ไม่ใช่เซลล์ เช่น ไวรัส จะไม่รวมอยู่ในระบบนี้ ระบบทางเลือกของระบบสามโดเมนรวมถึงระบบสองอาณาจักร (ที่มีอาณาจักร โปรคาริโอตาและยูคาริโอตา) และสมมติฐานอีโอไซต์ (ที่มีสองโดเมนของแบคทีเรียและอาร์เคีย โดยยูคาริโอตาเป็นสาขาของอาร์เคีย)